Powstanie rządu oznaczało kolejną korektę ustaleń Okrągłego Stołu i umożliwiło tworzenie suwerennej polityki zagranicznej, co zapoczątkowało naszą drogę do UE oraz NATO. Zarazem był to rząd uwikłany w liczne kompromisy, kluczowe stanowiska ministrów spraw wewnętrznych oraz obrony zachowywali współtwórcy stanu wojennego.

W administracji państwowej przez wiele lat dominowali ludzie starego systemu. Ten rząd działał w trudnej konstelacji międzynarodowej. W Polsce stacjonowały jednostki Północnej Grupy Wojsk Radzieckich, istniały Układ Warszawski oraz RWPG. Dodatkowym źródłem trudności były proces jednoczenia się Niemiec i konieczność zadbania o ostateczne uznanie przez zjednoczone Niemcy granicy na Odrze i Nysie.

Plan Balcerowicza umożliwił stworzenie podstaw gospodarki rynkowej, a jednocześnie legalizował przejmowanie majątku państwowego przez ludzi z dawnego aparatu partyjnego oraz nomenklatury. Opanowano inflację, ale za cenę upadku przedsiębiorstw i wzrostu bezrobocia. Praktycznie zaniechano rozliczeń z komunistyczną przeszłością.

Niezadowolenie społeczne z działań rządu Mazowieckiego wykorzystał Lech Wałęsa, proponując ideę „przyspieszenia”. Umożliwiło mu to wygranie wyborów prezydenckich w grudniu 1990 r. Premier Mazowiecki po porażce w pierwszej turze, zarówno z Wałęsą, jak i S. Tymińskim, podał się do dymisji. Zapewne historycy będą jeszcze długo się spierać, ile spraw można było zrobić szybciej i lepiej. Nie zmienia to faktu, że premier Mazowiecki ugruntował polską demokrację i suwerenność.