Wypocząć bez stresu

O tym, jak pozbyć się stresu na urlopie i cieszyć się wypoczynkiem, mówi psycholog i terapeutka Weronika Loch.

Mgr Weronika Loch mieszka w Poznaniu, jest psychologiem, jako terapeutka pracuje z osobami doświadczającymi problemów emocjonalnych oraz interpersonalnych. Prowadzi terapię indywidualną oraz terapię par.

Anna Leszczyńska-Rożek: Jakie czynniki mają wpływ na odczuwanie stresu w pracy?

Weronika Loch: Takich czynników jest bardzo wiele. Często osoby, których dotyka ten problem, skarżą się na presję związaną z wynikami pracy. Istotne znaczenie mają także atmosfera oraz relacje między pracodawcą i pracownikami. Do mojego gabinetu często trafiają osoby doświadczające trudności w komunikacji z przełożonym, a czasem są to sytuacje noszące znamiona mobbingu. Na poziom stresu pracowników ogromny wpływ mają także organizacja pracy, poczucie jasności co do obowiązków i wymagań – lub jego brak, możliwość ustalania warunków pracy. Innym elementem wpływającym na długotrwały stres jest przeciążenie obowiązkami i brak balansu między pracą a życiem osobistym. W wyniku kumulujących się stresów niestety często dochodzi do wypalenia zawodowego, które może być stanem przewlekłym i prowadzić do poważnych zaburzeń zdrowotnych.

Do jakich zaburzeń zdrowia i psychiki może prowadzić taki długotrwały stres?

Ma on ogromny wpływ na funkcjonowanie emocjonalne człowieka i bezpośrednio przekłada się także na odczuwane dolegliwości fizyczne. Każdy z nas jest istotą holistyczną, która funkcjonuje jako całość. To, co dzieje się z naszymi emocjami, przekłada się na funkcjonowanie ciała. Długotrwały stres może prowadzić do fizycznego i psychicznego wyczerpania, a w konsekwencji nawet do przejawów zaburzeń psychicznych, takich jak depresja czy zaburzenia lękowe. Długotrwały stres często powoduje dolegliwości bólowe (głowy, brzucha czy nawet kręgosłupa), podwyższone ciśnienie, napięcia mięśniowe, dolegliwości ze strony układu pokarmowego i wiele innych.

A jak wpłynęła na nasze życie zawodowe pandemia?

Wiele osób w czasie pandemii straciło dotychczasowe miejsca pracy, musiało się przekwalifikować, znaleźć inne zajęcie lub całkowicie zmienić organizację pracy. Praca zdalna dla jednych okazała się pozytywnym zaskoczeniem, a dla innych bardzo trudnym do przeprowadzenia eksperymentem, wiążącym się z poczuciem izolacji i brakiem balansu. Myślę, że brak stabilizacji zawodowej, niepewność dotycząca przyszłości i możliwości poradzenia sobie ze zobowiązaniami finansowymi spowodowały bardzo negatywne skutki również w zakresie zdrowia psychicznego. Był to czas, gdy w znacznym stopniu musieliśmy ograniczyć zaspokajanie swoich potrzeb, nie tylko zawodowych, ale także społecznych, które w sposób naturalny realizowane są również w miejscach pracy.

Czy biorąc pod uwagę to, co przeżywaliśmy w pandemii, oraz Pani doświadczenia zawodowe, można powiedzieć, że kontakt z ludźmi jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na nasze samopoczucie?

Myślę, że tak. Więzi międzyludzkie i dobra atmosfera w pracy przekładają się bezpośrednio na nasze samopoczucie i zdrowie. Jest wiele badań, które pokazują, że poziom odczuwanego stresu w sposób istotny koreluje z poziomem motywacji, zadowoleniem i efektywnością pracownika. Dlatego jeśli pracodawcy zależy na samopoczuciu i zdrowiu swoich podwładnych, ważne, żeby zadbał o atmosferę w pracy i jakość relacji.

Dlaczego niektóre osoby nie potrafią wypoczywać na urlopie, a żeby się zrelaksować, potrzebują kilku dni?

Najczęściej dzieje się tak dlatego, że wcześniej uporczywie rozmyślają o tym, co dzieje się w pracy w czasie ich nieobecności. Czytają maile, rozmawiają o sprawach zawodowych przez telefon ze swoimi współpracownikami. Problem ten dotyczy osób nadmiernie zaangażowanych w swoje obowiązki oraz pracowników wyższego szczebla, których praca związana jest z dużą odpowiedzialnością, często z zarządzaniem zespołem pracowników. Myślę, że w takiej sytuacji warto byłoby popracować nad umiejętnym zarządzaniem swoim czasem i poziomem zaangażowania w pracę. Grozi nam bowiem przeciążenie, wpadamy w pułapkę pracoholizmu. Osobom, które pracują w taki sposób, często towarzyszy przekonanie, że nie ma nikogo, kto mógłby je zastąpić. Biorą na siebie zbyt dużo obowiązków, w przekonaniu, że nikt poza nimi nie mógłby tego zrobić tak dobrze jak one same. Myślę, że warto przyglądać się takim szkodliwym zachowaniom nie tylko przed urlopem, ale także w codziennej pracy. Każdy dzień jest okazją do tego, żeby uczyć się krok po kroku, jak oddzielić pracę od życia osobistego oraz w jaki sposób planować swoje obowiązki, żeby uniknąć przeciążenia. Dobrze jest na jakiś czas przed urlopem zadbać o to, aby dokończyć aktualne zobowiązania lub poprosić o przejęcie naszych obowiązków innego pracownika.

O co powinniśmy dbać, aby zachować taką równowagę i ograniczyć stres w pracy i na urlopie?

Bardzo ważne jest zadbanie o zrównoważoną długość czasu pracy i o to, aby nasza aktywność zawodowa miała konkretne ramy – swój początek i koniec, nawet wtedy – a może szczególnie wtedy – gdy pracujemy zdalnie, gdy nasza przestrzeń osobista staje się jednocześnie miejscem pracy. Kolejnym niezwykle ważnym aspektem jest jasny zakres obowiązków, adekwatny do możliwości pracownika. Oczywiście o charakterze pracy i zakresie obowiązków decyduje pracodawca, ale warto pamiętać o tym, aby negocjować swoje warunki pracy i komunikować przełożonemu swoje potrzeby i emocje. Jeśli czujemy, że nasza praca jest zbyt stresująca, warto dać sobie czas, aby rozpoznać czynniki, które to powodują. Zastanowić się nad tym, co możemy zrobić, aby sobie z nimi poradzić. Może czujemy zbyt dużą presję – ze strony pracodawcy lub nas samych – dotyczącą realizacji obowiązków, a czasem także napiętego grafiku aktywności w czasie urlopu? Zdarza się, że taka samodzielna próba poradzenia sobie ze stresem okazuje się zbyt trudna. Wtedy warto poprosić o wsparcie kogoś bliskiego czy też skorzystać z pomocy psychologa lub psychoterapeuty. W poradzeniu sobie ze stresem skuteczne są także techniki relaksacyjne, ćwiczenia oddechowe bądź aktywność fizyczna. •

Stres w pracy

Według raportu „People at Work 2022: A Global Workforce”, przeprowadzonego przez ADP (Always Designing for People, firmy zajmującej się usługami kadrowo-płacowymi), co piąty Polak przyznaje, że codziennie doświadcza stresu w pracy. Spośród pracowników w Europie w rankingu prześcigają nas tylko Niemcy. Co ciekawe, częściej zestresowane okazują się kobiety, a pandemia pogłębiła tylko ten stan. Wśród najczęściej wymienianych czynników wpływających na odczuwanie stresu były długość dnia pracy i zwiększona odpowiedzialność zawodowa.