Trzy serca

GN 25/2022

publikacja 23.06.2022 00:00

Obraz ma nieco mylący tytuł. Jak twierdzi meksykański historyk sztuki Jorge Luis Merlo Solorio, powinien on brzmieć: „Alegoria Najświętszego Serca Jezusa”.

Miguel Cabrera
Alegoria Eucharystii
olej na blasze, 1750
Muzeum Andrésa Blaistena Meksyk Miguel Cabrera Alegoria Eucharystii olej na blasze, 1750 Muzeum Andrésa Blaistena Meksyk

Merlo Solorio opublikował książkę o charakterystycznych wizerunkach alegorycznych z motywem Serca Jezusa, które stały się popularne w XVIII wieku w ówczesnym Wicekrólestwie Nowej Hiszpanii, czyli obecnym Meksyku. Świadczą one o tym, że kult Najświętszego Serca Jezusa, spopularyzowany po objawieniach św. Małgorzaty Marii Alacoque, wykroczył daleko poza Europę.

Wszystkie obrazy omawiane przez meksykańskiego uczonego mają bardzo podobną kompozycję. Powierzchnia obrazu jest podzielona na dziewięć kwadratów. Trzy usytuowane pionowo z lewej i trzy z prawej strony wypełniają anioły prezentujące rozmaite atrybuty. Środkową kolumnę zajmuje przedstawienie Trójcy Świętej z Chrystusem przyjmującym postać serca.

Obraz Miguela Cabrery, który reprodukujemy, jest dobrym przykładem tych alegorycznych wizerunków. Pod postaciami rozpościerającego ręce Boga Ojca i ukazanego jako gołębica Ducha Świętego wisi przybite do krzyża serce, czyli Chrystus. Poniżej archanioł Michał podtrzymuje białą chorągiew z czerwonym krzyżem, symbolizującą zmartwychwstanie, oraz kiść winogron przypominającą o ustanowieniu Eucharystii.

Najniżej artysta nawiązał do wcześniejszego ziemskiego życia Jezusa, przedstawiając Świętą Rodzinę. To dwa złączone serca – z lewej Maryi, a z prawej św. Józefa – które podtrzymują baranka symbolizującego Jezusa. Wokół tych serc Cabrera umieścił cytaty z Ewangelii św. Mateusza i Księgi Rodzaju: Non sunt duo, sed una caro („A tak już nie są dwoje, lecz jedno ciało” – Mt 19,6) oraz Et erunt duo in carne una („…i łączy się ze swą żoną tak ściśle, że stają się jednym ciałem” – Rdz 2,24).

Anioły ukazane po lewej i prawej stronie ilustrują wezwania z Litanii do Najświętszego Serca Jezusa, które artysta wypisał po łacinie na wstęgach przy każdym z aniołów.

Leszek Śliwa

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.