Drukuj
Język wymaga opieki
Jak przeczytać 14 książek w jeden wieczór? W Międzynarodowym Dniu Języka Ojczystego niemożliwe staje się możliwym.
W dniu, jaki z woli UNESCO obchodzimy 21 lutego, warto z większą uwagą niż zwykle zatroszczyć się o własną polszczyznę. Można zacząć od czytelniczego rachunku sumienia. To problem stary jak „Kronika” Wincentego Kadłubka – problem czytelnictwa w kraju wspomnianego kronikarza. Co roku Biblioteka Narodowa publikuje raport na ten temat. Z ostatniej publikacji dowiedzieliśmy się na przykład tego, że w ciągu roku na dziesięciu Polaków po książkę sięga czterech. Pozostali nie mają na lekturę czasu bądź ochoty. Faktem jest, że Biblioteka Narodowa pyta o czytelnictwo książek wydanych na papierze. Z pewnością wyniki byłyby lepsze, gdyby uznać też inne „nośniki literatury”, jak e-booki czy audiobooki, a można by też wziąć pod uwagę fragmenty dzieł rozpowszechniane w internecie. Tak czy inaczej, bez względu na metodologię badań, będą tacy, co nie czytają wcale. Tymczasem odłóżmy na bok statystyki, a pomyślmy o sobie. Bądź co bądź rachunek sumienia to rzecz osobista.
Czytaj też: Najpiękniejsze polskie słowo według dziennikarzy "Gościa"
Aby obiecana w pierwszym zdaniu tego tekstu sekretna sztuczka mogła się udać, trzeba potraktować śmiertelnie poważnie i nad wyraz dosłownie wypowiedź nestora współczesnej prozy polskiej, Wiesław Myśliwskiego. Jak przeczytać 14 książek polskich autorów w jeden wieczór? Ba, w minutę! Otóż „pierwsze zdanie – co powtarzał parokrotnie autor Traktatu o łuskaniu fasoli – to jest właściwie cała książka”. To jasne, że Myśliwski mówił to z punktu widzenia pisarza, któremu pierwsze słowa wyznaczają kierunek dalszej pracy, definiują język, a nawet cały świat, domagający się przedstawienia. Z punktu widzenia czytelnika stwierdzenie mistrza Myśliwskiego staje się furtką do poniższej, literackiej zabawy z okazji Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego.
W tej krótkiej historyjce mieści się opis wtorkowego poranka, wspomnienie dzieciństwa, miłość i wojna... Tekst powstał ze złożenia pierwszych zdań 14 książek polskich prozaików. Na jego przeczytanie potrzeba 50 sekund. Przyjemnej lektury!
Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus.1 We wtorek zbudziłem się o tej porze bezdusznej i nikłej, kiedy właśnie noc się już skończyła, a świt nie zdążył jeszcze zacząć na dobre.2 Petroniusz obudził się zaledwie koło południa i jak zwykle, zmęczony bardzo.3 Co innego wstawać latem, co innego zimo.4 W pokoju panował półmrok, ponieważ sędzia był miłośnikiem półmroku.5 Profesor Gil jadł śniadanie złożone z herbaty i chleba.6 Tak, to tylko ten lęk, te poszukiwania, ślady, historie, które mają przesłonić nieosiągalną linię widnokręgu.7 W lipcu ojciec mój, wyjeżdżał do wód i zostawiał mnie z matką i starszym bratem na pastwę białych od żaru i oszałamiających dni letnich.8 Cisza i upał.9 Jaskółki latały wysoko.10 Połknięty papierek zatrzymuje się w przełyku gdzieś w okolicy serca.11 Jak przychodzi wielka miłość, to człowiekowi zawsze się zdaje, że pokochał najpiękniejszą kobietę świata.12 Wojna miała nadejść już dawno.13 Było, jak mówię.14
Przypisy odsyłają do autorów i tytułów cytowanych książek oraz roku ich pierwszego wydania. Zobacz na następnej stronie.
Nasz QUIZ językowy: Jak to się mówi… się pisze
1 Władysław Reymont: „Chłopi” (1904)
2 Witold Gombrowicz: „Ferdydurke” (1937)
3 Henryk Sienkiewicz: „Quo Vadis” (1896)
4 Edward Redliński: „Konopielka” (1973)
5 Andrzej Szczypiorski: „Początek” (1986)
6 Czesław Miłosz: „Zdobycie władzy” (1955)
7 Andrzej Stasiuk: „Jadąc do Babadag” (2004)
8 Bruno Schulz: „Sklepy cynamonowe” (1933)
9 Andrzej Bobkowski: „Szkice piórkiem” (1957)
10 Roman Bratny: „Kolumbowie. Rocznik 20” (1957)
11 Olga Tokarczuk: „Księgi Jakubowe” (2014)
12 Jerzy Pilch: „Moje pierwsze samobójstwo” (2006)
13 Wiesław Myśliwski: „Pałac” (1970)
14 Wiesław Myśliwski: „Ucho igielne” (2018)
