Duchowy likier

GN 4/2022

publikacja 27.01.2022 00:00

Święty Tomasz z Akwinu zasiada na tronie. W prawej ręce trzyma krucyfiks, lewą złożył na otwartej księdze. Ubrany jest w habit dominikański, ale kapa na jego ramionach ozdobiona jest gwiazdami, a na piersiach nosi ozdobę w kształcie słońca zawieszoną na łańcuchu.

Antoine Nicolas
Św. Tomasz z Akwinu, fontanna mądrości, (fragment)
olej na płótnie, 1648, katedra Notre Dame, Paryż Antoine Nicolas Św. Tomasz z Akwinu, fontanna mądrości, (fragment) olej na płótnie, 1648, katedra Notre Dame, Paryż

Słońce i gwiazdy nawiązują do wizji jego współbrata, Alberta z Brescii, któremu Tomasz ukazał się właśnie w takim stroju. Jak wyjaśniali dominikanie, symbolizowało to mądrość świętego, która dzięki Bożej inspiracji rozświetla umysły, jak słońce rozświetla mrok nocy. Tron Tomasza jest umieszczony na cokole, na którym widnieje podpis: Doctor Angelicus. Tomasz był bowiem powszechnie nazywany „Doktorem Anielskim”.

Tomasz z Akwinu (1225–1274) był wielkim teologiem i filozofem, świętym i doktorem Kościoła. Apoteozę tego mędrca często zamawiali u artystów dominikanie, by ozdobić swe klasztory i kościoły. Antoine Nicolas przedstawił go jako źródło duchowości i mądrości prowadzącej do Boga. Przed świętym znajduje się tryskające wodą na wszystkie strony źródło, a tłoczący się wokół ludzie podstawiają pod nie naczynia. Na dole artysta napisał: Hi puros promunt divino e fonte liquores, co można przetłumaczyć: „Czyste trunki czerpią z boskiego źródła”. Teologia Tomasza jest tu określona jako „duchowy likier”, który gasi dusze spragnione poznania Boga. Zakonnicy wokół św. Tomasza z Akwinu należą do różnych zgromadzeń. Są też świeccy dworacy, a z lewej strony na drugim planie stoi młody wówczas król Ludwik XIV.

Obraz powstał na zamówienie do­mi­nikanów z Saint-Maur-des-Faussés. Z okazji 700. rocznicy śmierci Tomasza zakonnicy podarowali dzieło katedrze Notre Dame. Na szczęście w 2019 roku przechowywane było poza katedrą i podczas jej wielkiego pożaru nie zostało zniszczone.

Leszek Śliwa

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.