Stefan Gürtler był bratem kleryka Joachima, najbliższego współpracownika ks. Jana Machy. W 1940 roku przeżył śmierć ojca, powstańca śląskiego Szymona Gürtlera, który zmarł w KL Mauthausen-Gusen. Stefan razem z bratem został aresztowany 7 września 1941 roku, a więc dwa dni po zatrzymaniu ks. Machy. Miał wtedy 21 lat. Niemiecka prokuratura oskarżyła go o to, że za namową brata od lutego 1941 roku wpłacał po 2 marki miesięcznie na pomoc Polakom, „których członkowie rodzin przebywali w obozach koncentracyjnych lub nie wrócili z wojny”. Okolicznością obciążającą był fakt, że w trakcie aresztowania znaleziono u niego 13 kart pokwitowań, wystawianych za wpłaty na Opiekę Społeczną.