Królowa i jej dworki

GN 49/2021

publikacja 09.12.2021 00:00

Maryja jako Królowa Niebios ma na głowie koronę i zasiada z Dzieciątkiem na tronie. Aniołowie rozpościerają za nią dekoracyjną tkaninę. Dworkami Królowej Niebios są święte niewiasty.

Mistrz Virgo inter Virgines
Maryja wśród  świętych dziewic
 tempera na desce, ok. 1488
Królewskie Muzeum Sztuk Pięknych, Bruksela Mistrz Virgo inter Virgines Maryja wśród świętych dziewic tempera na desce, ok. 1488 Królewskie Muzeum Sztuk Pięknych, Bruksela

Obraz został namalowany specjalnie dla kaplicy pod wezwaniem trzech świętych, znajdującej się w kościele Najświętszej Maryi Panny w Brugii. Te trzy święte to Katarzyna, Maria Magdalena i Barbara. Dlatego właśnie one zostały przedstawione najbliżej Jezusa i Maryi. Katarzynę widzimy z lewej strony w płaszczu ozdobionym wyhaftowanymi kołami (zginęła męczeńską śmiercią, łamana kołem). Mały Jezus nakłada jej na palec pierścionek, przypominający o mistycznych zaślubinach z Nim. Na pierwszym planie klęczy Maria Magdalena, trzymając naczynie z wonnościami. Atrybut ten przypomina chwilę, kiedy szła do grobu Zbawiciela, aby namaścić Jego ciało, i wówczas ukazał się jej Zmartwychwstały. Klęcząca z prawej strony Barbara ma płaszcz ozdobiony wyhaftowanymi wieżami, ponieważ właśnie w wieży przetrzymywał ją ojciec, gdy dowiedział się, że została chrześcijanką. Małe wieże są też częścią jej naszyjnika.

Pozostałe święte również rozpoznajemy po ich atrybutach, przeważnie przypominających o męczeństwie. Na pierwszym planie z lewej strony widzimy Urszulę; w fałdach jej sukni leżących na ziemi jest ukryta strzała. Za nią siedzi Apolonia, trzymająca kleszcze z wyrwanym zębem, Łucja z oczami leżącymi na tacy oraz trudniejsza do rozpoznania święta z koroną i dzwonem. Najprawdopodobniej jest to św. Lioba, przedstawiana zwykle z dzwonkiem. Według legendy jej matka usłyszała bijący w piersi dzwonek jako zapowiedź, że dziecko, które się pocznie, zostanie świętym.

Na prawo od Maryi, na pierwszym planie, artysta przedstawił Agnieszkę z barankiem, a na drugim Małgorzatę z krzyżem w ręce. Za nią św. Jerzy walczy ze smokiem, ponieważ kiedyś ukazał jej się szatan pod postacią smoka, którego odpędziła krzyżem. Dalej na prawo artysta namalował Agatę, trzymającą szczypce z fragmentem odciętej piersi, i mniej znaną świętą – Kunerę, z kołyską i strzałą.

Leszek Śliwa

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.