Beata Zajączkowska: Papież stwierdził ostatnio, że nawet przez myśl mu nie przeszło, by w związku ze stanem zdrowia podać się do dymisji. Tymczasem media dywagowały o zbliżającym się konklawe. Niemająca nic wspólnego z prawdą opinia stała się newsem. Co ta sytuacja mówi o kondycji mediów?

Krzysztof Ołdakowski SJ: We współczesnym świecie dziennikarze czasami zamiast opisywać rzeczywistość, przyjmują rolę jej kreatorów w zależności od osobistych poglądów lub zapotrzebowania środowisk, które reprezentują. Stąd ich przekaz bywa projekcją osobistej wizji świata lub odpowiedzią na oczekiwania ich odbiorców. Dominuje spojrzenie uwarunkowane ideologicznymi uprzedzeniami lub wyborem politycznym. Franciszek żartował, że jak papież choruje, to wzmaga się „wiatr lub huragan konklawe”. Powiedział jasno, że nigdy nie przyszło mu do głowy, żeby rezygnować z pełnienia urzędu następcy apostoła Piotra. Podobnie jest z interpretacją jego wypowiedzi. Niektórzy filtrują je przez sito swojej wrażliwości i wydobywają z jego słów to, co im odpowiada. Sam Ojciec Święty wobec różnych interpretacji rodzących się ze zniekształcania jego wypowiedzi zachowuje postawę milczącą, ponieważ wyjaśnianie, jego zdaniem, pogarsza sytuację. Wydaje mi się, że trzeba w interpretacji jego słów i prezentacji jego osoby przestrzegać ogólnie przyjętych zasad, a więc sięgać do źródeł jego myśli, odczytywać jego wypowiedzi w pełnym kontekście, poznawać i lepiej rozumieć jego wrażliwość oraz sposób przeżywania relacji z Bogiem, głęboką troskę o Kościół oraz o jego misję we współczesnym świecie.

Od początku pontyfikatu Franciszek zachęca do budowania kultury spotkania, do pójścia tam, gdzie jest człowiek, i spotkania go takim, jaki jest. Co zawiera się w zachęcie papieża: „Chodź i zobacz” z jego przesłania na Światowy Dzień Komunikacji Społecznej?

Od początku papieże zwracali uwagę na to, że media są darem Bożym dla ludzkości. Dla Kościoła komunikacja jest misją, która powinna się charakteryzować zasadą uczestnictwa i dzielenia się. Franciszek przypomina, że dziennikarz powinien troszczyć się o porozumienie społeczne i przede wszystkim dążyć do prawdy. Podkreśla znaczenie bycia wolnym wobec presji opinii publicznej, tzn. należy mówić jasno w ewangelicznym stylu: „Tak, tak; nie, nie”. Tegoroczne orędzie odnosi się do jednego z zasadniczych problemów współczesnych mediów, który polega na tym, że informacje coraz częściej powstają w redakcji, przed komputerem, jedynie na podstawie danych zaczerpniętych z agencji, z sieci społecznościowych, bez kontaktu z opisywaną rzeczywistością, bez spotkań z ludźmi i bez weryfikacji prawdziwości materiałów. W konsekwencji otrzymujemy spłycony i ujednolicony obraz świata. Zanikają reportaż i wywiad na rzecz informacji, która dobrze się sprzedaje, ale jest oderwana od rzeczywistości. Papież podkreśla znaczenie dziennikarstwa, które wymaga wyjścia, by zobaczyć, jak wygląda prawdziwe życie.