Podczas przyglądania się bilionom komórek, które budują ludzkie ciała, można czasem dostrzec moment ich podziału. Wtedy z jednej elementarnej cegiełki życia tworzą się dwie potomne. Także w ten sposób regenerują się uszkodzone tkanki. Stare komórki zastępowane są nowymi. Sami również powstaliśmy na skutek dzielenia się zapłodnionej komórki jajowej. Podziały komórkowe to podstawa życia. Ich częstotliwość jest zróżnicowana. Na przykład komórki budujące naskórek muszą dzielić się nieustannie, ponieważ co minutę człowiek traci nawet 40 tys. martwych komórek pokrywających jego ciało. Z kolei komórki wątroby dzielą się znacznie rzadziej. Każdy podział sterowany jest wieloma reakcjami biochemicznymi, które pilnują, żeby zachodził z wielką precyzją. Instrukcje działania komórka odnajduje w materiale genetycznym – DNA, którego główny magazyn znajduje się w jądrze komórkowym.

Początek starzenia się

Z każdym podziałem komórki materiał genetyczny się zmienia. Niektóre z tych zmian są przypadkowe, inne w pewnym sensie zaplanowane. Gdy podwójna spirala materiału genetycznego rozplata się na osobne nici, każda z nich kopiowana jest w odmienny sposób. Jedna – bardzo sprawnie, od początku do końca bez żadnego przystanku, druga fragmentarycznie, niewielkimi odcinkami. Zostają na niej dziury, które trzeba zapełnić. Zajmuje się tym specjalna cząsteczka, która nie jest w stanie uzupełnić wszystkiego. Za każdym razem, gdy dochodzi do podziału, gdy tworzona jest kopia nici DNA, jedna końcówka nici jest nieco krótsza. W końcu, z powodu tego skracania, komórka przestanie się dzielić. I to jest właśnie – na poziomie komórkowym – proces starzenia się. A brak podziału to śmierć.

Natura stworzyła więc coś w rodzaju licznika podziałów, komórka nie może się dzielić w nieskończoność. Oczywiście także od tej reguły są wyjątki. W niektórych komórkach znajdują się cząsteczki (telomerazy), które nie pozwalają na skracanie nici. Problem w tym, że nie są one obecne wszędzie. Pracują głównie w komórkach odpowiadających za tworzenie plemników i komórek jajowych. A z wiekiem i ten mechanizm ochronny przestaje dobrze działać.