Legenda mówi, że dotknięcie Zygmunta przynosi szczęście. Marcin Biborski, z zawodu archeolog, z misji dzwonnik, głaskał go tysiące razy. – A przez ponad sto dni, gdy pękło mu serce, jeździłem do Huty Sendzimira, gdzie tworzyło się nowe. Może z wdzięczności Zygmunt tak mi się teraz odpłaca, że mam tyle siły i nadzieję, że podzwonię jeszcze ładnych parę lat – mówi mężczyzna i pokazuje hantle, z którymi ćwiczy, by pomóc szczęściu i zachować kondycję. – Jestem zdrowy fizycznie i mentalnie. Mam gromadkę wnucząt, cieszę się, że Polska odzyskała niepodległość, robię to, co lubię, czyli wciąż pracuję naukowo na uczelni i uczestniczę w wykopaliskach. To są rzeczy, które przyniósł mi Zygmunt – dodaje z przekonaniem.

Rozum i siła

Rodzice przyprowadzali małego Marcina do katedry, pokazywali mu również legendarny dzwon. Jego ogromna czasza robiła wrażenie na chłopcu. Z dzieciństwa dzwonnik pamięta na przykład bicie Zygmunta po śmierci Stalina. – Władza komunistyczna nakazała dzwonić na jego pogrzeb. I dzwonił. Jako dziecko tego nie rozumiałem, ale wiem, że dla moich rodziców dzwonił radośnie, z nadzieją. Zmarł tyran, będzie lepiej! – wspomina. Z pamięci wydobywa się jeszcze mama, która na dźwięk Zygmunta zawsze się zastanawiała, czy coś się stało, bo przecież skoro wawelski dzwon się odzywa, to znaczy, że dzieje się coś wyjątkowego.

– Dzwonienia jednak nie wyssałem z mlekiem matki. Na dzwonnika nie da się też zgłosić ot tak, z ulicy. Są ludzie, którzy mają szczęście i wygrywają milion w totolotka. Są i tacy, którzy mają szczęście i zostają dzwonnikami – stwierdza tajemniczo. Droga do dzwonienia jest dziś jedna: trzeba znać dzwonnika, który wprowadzi kandydata na wieżę. Nie zawsze tak było. – W latach 70. i 80. ubiegłego wieku, kiedy nie było tak głośno o dzwonie, nawet bywało tak, że do dzwonienia trzeba było szukać dodatkowych ludzi, pracowników, rzemieślników, którzy akurat byli na Wawelu. To byli często ludzie z łapanki – wspomina Biborski. Potem ci, którzy dzwonili, zaczęli przyprowadzać kolegów z harcerstwa czy ze studiów. A potem nagle się okazało, że ci młodzi już wcale nie są tacy młodzi i w dodatku mają dzieci – kilkunastoletnich synów, dość mocno wyrośniętych, silnych, którzy rwą się do liny. Dzwonieniem kierował kościelny Franciszek Wyrwa, który kwalifikował chłopaków do pociągania za sznury. Co o tym decydowało? – Trzeba być silnym, mieć głowę na karku i umieć zgrać się z grupą – wylicza dzwonnik. Jak podkreśla, chodzi o połączenie rozumu i siły. – No bo jeżeli nas jest 12, to nie wszyscy muszą być jak Waldemar Baszanowski czy Stanisław Cyganiewicz i podnosić ciężary o wadze 200 kg. Idealny dzwonnik to średniej siły mężczyzna, który myśli i potrafi się zgrać z pozostałymi, żeby dzwon bił równo, tak jak należy, gdy serce uderza raz w jedną, a raz w drugą stronę – wyjaśnia.