Czarny bez

Bogactwo tej powszechnie rozpoznawalnej rośliny to kwiaty o intensywnym zapachu oraz dojrzewające późnym latem (sierpień–wrzesień) owoce. Krzew może osiągać okazałe rozmiary (nawet do 10 m wysokości). Najczęściej spotyka się go w okolicach ludzkich gospodarstw, na skrajach ścieżek i lasów, a także w pobliżu nieużytków i gruzowisk lub ruin. Jest bardzo cenioną od wieków rośliną, używaną nie tylko w Polsce. W Anglii nazywany był apteką mieszkańców wsi. Kwitnie od maja do czerwca. Rozwinięte kwiaty można zbierać i suszyć ułożone w zacienionych i przewiewnych miejscach lub w temperaturze do 40 stopni. Ważne, aby po wysuszeniu zachowały intensywny zapach i kremowy kolor. Przechowujemy je w papierowych torbach albo zamykanych słojach.

Napar z suszonych kwiatów czarnego bzu (może być w mieszance z kwiatem lipy) jest skutecznym środkiem napotnym, przeciwgorączkowym i wykrztuśnym. Poprawia elastyczność naczyń krwionośnych, krążenie krwi oraz ma działanie antyoksydacyjne (przeciwstarzeniowe). Można go wykorzystywać także do przemywania twarzy. Jest polecany zwłaszcza osobom o dojrzałej lub poszarzałej skórze z przebarwieniami czy wypryskami. Odżywczy kompres na twarz można przygotować, zaparzając kwiaty pełnotłustym mlekiem.

Ta roślina ma też zastosowanie w kuchni. Smaczne są baldachy kwiatów czarnego bzu maczane w cieście naleśnikowym i smażone na głębokim tłuszczu. Można z nich także przyrządzać syropy, lemoniady, nalewki, a nawet wina. Dojrzewające owoce mają nieco silniejsze niż kwiaty działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Do zbioru nadają się, kiedy mocno dojrzeją. Ze względu na zawartość sambunigryny zjadane na surowo owoce mogą powodować wymioty i biegunki. Związek jednak rozkłada się i przestaje być groźny dla naszego zdrowia, kiedy surowiec poddajemy obróbce termicznej lub go ususzymy. Owoce czarnego bzu mają szerokie zastosowanie w przygotowaniu nalewek, konfitur, dżemów, galaretek, soków i wina.