Witaj, Europo

Tomasz Rożek

|

Nowy Numer 37/2019

publikacja 12.09.2019 00:00

O tej misji mówiło się od lat. I w końcu zapadła decyzja. NASA i Europejska Agencja Kosmiczna chcą dolecieć do jednego z księżyców Jowisza, po to by szukać na nim życia.

Witaj, Europo nasa

W sumie trudno chyba znaleźć w Układzie Słonecznym bardziej intrygujący i obiecujący obiekt niż Europa. Jest to duży księżyc, nieco mniejszy od naszego naturalnego satelity, ale skrajnie od niego inny. Europa jest w całości pokryta oceanem. Zamarzniętym oceanem. W jednych miejscach grubość lodu wynosi nawet kilkadziesiąt kilometrów (w innych może to być zaledwie kilka metrów). Astronomowie uważają jednak, że pod zamarzniętą wodą znajduje się woda w stanie płynnym. Skąd te przypuszczenia?

Co tam widać?

Pod koniec lat 90. XX wieku amerykański orbiter Galileo przesłał na Ziemię kolorowe, wysokiej jakości zdjęcia kilku jowiszowych księżyców. W tym Europy. Nie było na nich niczego, co na pierwszy rzut oka przypominać by mogło żywy świat. Tylko rude pasy, pręgi pokrywające lodową powierzchnię księżyca. I to właśnie interpretacja oryginalnego koloru Europy doprowadziła uczonych do sprzecznych wniosków. Od dawna było wiadomo, że jest ona pokryta warstwą lodu. Naukowcy doskonale wiedzą, jak pochłania on i rozprasza promieniowanie słoneczne, jednak lód na Europie zachowuje się nieco inaczej. Dziwny sygnał w tzw. widmie podczerwieni, który był analizowany przy okazji badania księżyców Jowisza, jest wynikiem „tego czegoś”, co lodowej powierzchni Europy nadaje rudy kolor. Tylko co to takiego? Żadna z hipotez dotyczących związków chemicznych mogących znajdować się w zamarzniętej warstwie wody nie wyjaśniała informacji niesionych przez odbite od powierzchni księżyca światło. Jeden z zajmujących się tym problemem astrogeofizyków, Brad Dalton, postanowił jednak podrążyć. Zapytał o zdanie kolegę mikrobiologa. Ten miał przykładowe widma podczerwieni różnych szczepów bakterii. Ku zaskoczeniu obydwu panów widma z powierzchni Europy i widma pochodzące od ziemskich bakterii doskonale do siebie pasowały! Co więcej, udało się nawet ustalić, że widma z Europy najlepiej pasują do widm ziemskich bakterii ze szczepów Deinococcus radiodurans i Sulfolobus shibatae. Te pierwsze mogą przetrwać na Europie, bo są bardzo odporne na wysokie tło promieniowania jonizującego (księżyc prawie w ogóle nie posiada ochronnej warstwy atmosfery), a drugie są odporne na duże stężenie związków siarki. I to by się zgadzało. Badacze przypuszczają, że w oceanie na Europie stężenie siarki jest bardzo wysokie (konkretnie chodzi o rozpuszczony w nim siarczan magnezu).

Dostępne jest 29% treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.