Edward Kabiesz: Czy prócz Pana książki są jakieś inne zachodnie publikacje dotyczące kampanii wrześniowej?

Roger Moorhouse: Niewiele. W języku angielskim ukazały się m.in. wspomnienia Rudnickiego, Andersa i Sosabowskiego. Są także nieliczne, czysto militarne opracowania, jak na przykład „Kampania w Polsce” Madeja i Zalogi czy książka Richarda Hargreavesa. Ostatnią pozycją, w której znalazła się szczegółowa analiza kampanii w języku angielskim, była „Zwycięska wojna Hitlera” Nicholasa Bethella z 1972 roku.

Dlaczego ta kampania traktowana jest na Zachodzie marginalnie?

Myślę, że tak naprawdę nikomu poza Polską nie zależało na pisaniu o niej. Z wyjątkiem Niemców, którzy w latach 1939–1940 wydawali przeznaczone dla masowego czytelnika albumy, książki i zakłamane wspomnienia na jej temat. Nikt inny nie miał powodu, by szerzej przedstawiać historię kampanii. Sowieci utrzymywali fikcję swojej „neutralności” w tym okresie wojny, a Brytyjczycy i Francuzi nie widzieli powodu, by opowiadać o historii sojusznika, którego porzucili. Natomiast po wojnie kampania pozostaje w cieniu innych wydarzeń. Wielkich bitew, które przyniosły o wiele więcej ofiar, i potwornych okrucieństw. Oczywiście komuniści również nie mieli interesu w tym, by przedstawiać jej prawdziwą historię. Swoją rolę odgrywają też bariera językowa i trudności, z jakimi do 1989 roku mieli do czynienia zachodni badacze w docieraniu do polskich archiwów. To wszystko złożyło się na to, że kampania wrześniowa, przynajmniej w angielskojęzycznej literaturze, pozostaje na marginesie. To chyba najmniej rozumiana i najmniej zbadana z głównych kampanii II wojny światowej.

Dlaczego zainteresował się Pan tym właśnie tematem?

Myślę, że jednym z głównych zadań historyka jest poszukiwanie tematów ważnych i interesujących, ale mało znanych. Moim zdaniem polska historia jest fascynująca i od wielu lat się nią zajmuję. Dla mnie historia kampanii wrześniowej jest pełna heroizmu, kontrowersji i mitologii, dlatego też bardzo chciałem ją przekazać światowej publiczności.

Wydaje mi się, że dla polskiego czytelnika najciekawsze w książce są fragmenty dotyczące działań dyplomatycznych Wielkiej Brytanii i Francji, mających na celu uniknięcie wojny. Oba kraje podejmowały je także w czasie pierwszych dni inwazji. Napisał Pan jednak, że były to działania kompletnie nieskuteczne i nieprzemyślane.