Mam 80 lat i jestem tu, żeby oddać hołd pamięci kapłana z zakonu ojców somaskich i bp. Giovanniego Ferro, który przyjął mnie do Collegio Gallio, tu w Como, podczas nazistowskiej okupacji. W ten sposób uratował mi życie – tak rozpoczął swoje przemówienie Roberto Furcht, Żyd z północnych Włoch, podczas spotkania poświęconego pamięci bp. Ferro w maju 2009 roku. W 1943 r. Furcht miał 14 lat. Giovanni Ferro, będący wtedy rektorem szkoły, ukrywał chłopca przez dwa lata.

Sprawiedliwy spoza listy

Ksiądz Giovanni Ferro kierował Collegio Gallio na północy Włoch od 1938 r. Szkoła należąca do zakonu ojców somaskich cieszyła się wtedy 450 latami nieprzerwanej działalności (kontynuuje pracę do dziś). Wojna, która wybuchła w Europie, początkowo nie dotykała regionu Como. Sytuacja zmieniła się we wrześniu 1943 r., po aresztowaniu Benita Mussoliniego i podpisaniu przez marszałka Pietra Badoglia kapitulacji przed aliantami. Niemcy uwolnili Mussoliniego i utworzyli na północy kraju marionetkowe państewko zwane Republiką Saló. Panował tam terror. – Zawieszenie broni z 8 września 1943 r. zaskoczyło moją rodzinę, mieszkającą od 1942 r. w Cittiglio – opowiadał Roberto Furcht. – 12 września oddział SS wjechał do Cittiglio. Podczas gdy wujek uciekł do Szwajcarii, a ojciec został w Marche [środkowy wschód kraju – przyp. J.J.], gdzie akurat się znajdował, moja matka zdecydowała się uciekać z Cittiglio.