To historia, którą zna niewielu. Ja sam pewnie nigdy bym jej nie poznał, gdyby nie to, że 100 lat po wydarzeniach, które chcę opisać, znalazłem się dokładnie tam, gdzie miały one miejsce. Tsuruga, śpiące miasteczko w japońskiej prefekturze Fukui, w latach 20. XX wieku stało się dla setek polskich sierot bramą wolności.

Jak je tam przewieźć?

Był lipiec 1920 roku, kiedy z Władywostoku wypłynęły pierwsze japońskie statki z polskimi sierotami. Do portu w Tsurudze, na wybrzeżu Morza Japońskiego (akwen, który oddziela kontynent azjatycki od Wysp Japońskich), wpłynęły kilka dni później.

Dzisiaj panuje tutaj spokój. Ale wtedy – sprawdziłem – było bardzo wietrznie i, jak na letnie tygodnie, chłodno. Tsuruga do 1912 roku była jednym z wielu portów rybackich, ale po tej dacie stała się jednym z najważniejszych portów handlowych w Japonii. Szybki rozkwit miasta miał związek z zakończeniem budowy Kolei Transsyberyjskiej, której ostatnia stacja znajdowała się we Władywostoku. Zanim kolej ukończono, podróż z Japonii do Europy trwała kilkadziesiąt dni. Od 1912 roku, właśnie dzięki kolei, skróciła się do piętnastu. Tsuruga stała się bramą otwierającą się na europejski kontynent.