Wątpliwości zostały rozwiane

Pewnego dnia papież Grzegorz Wielki odprawiał Mszę św. w kościele Santa Croce in Gerusalemme w Rzymie.

Simon MarmionMsza świętego Grzegorza olej i złoto na desce, ok. 1460–1465Galeria Sztuki Ontario, Toronto

Podczas Przeistoczenia zwątpił na chwilę w realną obecność Chrystusa w Eucharystii. Wówczas na ołtarzu ukazał mu się Jezus zdjęty z krzyża.

Tylko kilku papieży w historii otrzymało przydomek „Wielki”. Jednym z nich był właśnie św. Grzegorz I (540–604) – benedyktyn, reformator liturgii, ewangelizator ludów barbarzyńskich. Wywarł olbrzymi wpływ na rozwój myśli chrześcijańskiej. Był mędrcem, dociekliwym intelektualistą. Może ta dociekliwość, z której słynął, sprawiła, że pod koniec średniowiecza pojawiła się legenda, której ilustrację widzimy na załączonej reprodukcji. Dociekliwość często kojarzy nam się bowiem z pojawianiem się wątpliwości.

Na obrazie widzimy, jak papież podnosi w górę hostię i za nią zauważa Zbawiciela. Na drugim planie obrazu artysta namalował narzędzia męki Pańskiej. Są one przedstawione na złotym tle, co w ówczesnej konwencji malarskiej oznaczało umieszczenie w niebiańskiej, pozaziemskiej rzeczywistości. Dlatego ludzie oglądający obraz rozumieli, że nie było to wyposażenie kościoła, lecz część wizji świętego.

Grzegorz Wielki patrzy na Chrystusa i rozwiewają się jego wątpliwości. Klęczący za nim subdiakon, podtrzymujący koniec ornatu celebransa, by ułatwić mu przyklękanie (w średniowieczu, gdy ornaty były większe i cięższe niż dziś, było to zwykłą praktyką), patrzy w inną stronę. Najwyraźniej Chrystus objawił się tylko Grzegorzowi, nikt inny Go nie widzi.

Na dole obrazu, na pasku z płatków złota, artysta opisał zilustrowane powyżej wydarzenie.

Grzegorz Wielki został kanonizowany zaraz po śmierci przez aklamację rzymian jako santo subito, a w roku 1298 papież Bonifacy VIII ogłosił go doktorem Kościoła.

Leszek Śliwa