Los kard. Józsefa Mindszentyego, prymasa Węgier, był jedną z najważniejszych kwestii absorbujących dyplomację Stolicy Apostolskiej w latach 60. XX wieku. Tę sytuację dobrze wyrażają zapiski kard. Agostina Casarolego, odpowiedzialnego w Sekretariacie Stanu za negocjacje z rządami Europy Wschodniej. „Niezłomna postać starego kardynała ciążyła niby kamień rządowi jako symbol niewzruszonej granitowej wytrwałości, w sercu rzeczywistości, która jednak zmieniała się lub zaczynała zmieniać” – wspominał po latach, nazywając obszar spraw związanych z osobą prymasa Węgier „przypadkiem Mindszentyego”.

Pokazowy proces

Kardynał Mindszenty został aresztowany w grudniu 1948 roku. Trzy miesiące później oskarżono go o „przestępstwa zmierzające do obalenia republiki, zdradę stanu, szpiegostwo i handel walutami”. Pokazowy proces był prowokacją przygotowaną na rozkaz Má­tyása Rákosiego, szefa węgierskich komunistów. Trybunał ludowy skazał kardynała na karę dożywotniego więzienia. Uwolnili go żołnierze, gdy wybuchło antykomunistyczne powstanie. Od 31 października 1956 r. przebywał w Budapeszcie, wspierając rodaków w walce o wolność. Kiedy 3 listopada wojska sowieckie wkroczyły ponownie do Budapesztu, przedstawiciele rządu zaproponowali, aby poprosił Amerykanów o azyl. Wraz ze swym sekretarzem, ks. dr. Egonem Turchánym, prymas Węgier przeszedł między sowieckimi czołgami i dotarł do ambasady USA położonej w pobliżu, przy placu Wolności. Przyjął ich kierujący placówką Eduard Thompson Wailes, który natychmiast przekazał do Waszyngtonu prośbę prymasa o azyl polityczny. Po kilku godzinach prezydent Eisenhower azyl przyznał.