Wielka przebudowa

Andrzej Grajewski

|

GN 43/2015

publikacja 22.10.2015 00:15

90 lat temu papieską bullą „Vixdum Poloniae unitas” ustanowiona została nowa struktura kościelna w Polsce, którą ostatecznie i całościowo zmienił dopiero, w 1992 r., Jan Paweł II.

Wielka przebudowa studio gn

Odzyskanie niepodległości przez Polskę postawiło przed Kościołem zadanie dostosowania granic diecezji do nowego kształtu państwa. Nowe granice kościelne musiały uwzględnić nie tylko zmiany polityczne, ale i cywilizacyjne, jakie w międzyczasie zaszły w Polsce. W okresie I Rzeczypospolitej, do 1795 r., w Kościele polskim były tylko dwie metropolie: w Gnieźnie (obejmująca swymi granicami biskupstwa koronne i litewskie) oraz we Lwowie, w której skład wchodziły biskupstwa łacińskie na Rusi. W okresie rozbiorów utworzono dwie kolejne – w Mohylewie, dla diecezji polskich ziem zabranych przez Rosję, oraz dla Królestwa Polskiego w Warszawie. Normalizacja życia kościelnego wymagała więc dokonania zasadniczej zmiany w tym podziale, przede wszystkim na wschodzie, ale także uwzględnienia nowych granic państwowych na zachodzie kraju.

Dyskusja biskupów

Już na pierwszym zjeździe polscy biskupi, zebrani w sierpniu 1919 r. w Gnieźnie pod przewodnictwem prymasa Edmunda Dalbora, zlecili biskupowi podlaskiemu Henrykowi Przeździeckiemu, który został sekretarzem Konferencji Episkopatu Polski, przygotowanie planu reorganizacji struktury Kościoła w Polsce. Pomagał mu sufragan sejneński, a później metropolita wileński bp Romuald Jałbrzykowski. Wszyscy biskupi otrzymali ankietę, w której byli pytani o nowe metropolie, zmiany granic istniejących diecezji oraz możliwe zmiany stolic biskupich. Powstały w 1924 r. wstępny projekt był także konsultowany z nuncjuszem apostolskim w Polsce oraz władzami państwowymi. Dyskutowano o nim na konferencjach episkopatu w latach 1921–1924. W trakcie dyskusji wyłaniały się kolejne propozycje.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.