Na Twitterze, pod hasłem #ElectricErevan, zorganizowali się demonstranci w Erywaniu, stolicy Armenii. Nazwa nie jest przypadkowa. Protesty spowodowane są ogłoszoną w połowie czerwca przez rząd drastyczną, kilkunastoprocentową podwyżką cen elektryczności, która wiąże się z nieuchronnym wzrostem opłat za inne usługi i produkty. Odpowiedzią na pokojowe zebranie kilkunastotysięcznego tłumu była jednak brutalna kontrakcja władz, po której zatrzymano ponad 200 osób, zniszczono sprzęt dziennikarzy, a najaktywniejszych demonstrantów pobili ubrani po cywilnemu funkcjonariusze służb specjalnych. Decyzja armeńskiego prezydenta Serge’a Sarkisjana o pacyfikacji protestów wywołała efekt odwrotny do oczekiwanego – demonstranci wciąż okupują stolicę, a szans na porozumienie nie widać. Tym bardziej że przy okazji podwyżek cen energii wychodzi na jaw ogromne uzależnienie gospodarki Armenii od kaprysów Rosji.

Karabiny zamiast prądu

Wyższe opłaty za prąd to poważny cios w ubogi kaukaski kraj. W przeciwieństwie do sąsiedniego Azerbejdżanu nie jest on hojnie obdarzony surowcami naturalnymi, wzorem Gruzji zaś nie zdecydowano się tu na odważne reformy wolnorynkowe. W zamian władze postawiły na ścisłe związanie gospodarki z rosyjskim rynkiem. W październiku 2014 r. Armenia dołączyła do kremlowskiej alternatywy wobec UE, czyli Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej. W konsekwencji, gdy z powodu spadku cen ropy i unijnych sankcji Rosja pogrążyła się w kryzysie ekonomicznym, najboleśniej na Kaukazie odczuli to właśnie Ormianie. I to nie tylko dlatego, że załamała się gospodarka w ich kraju. Przekazy pieniężne od diaspory są wciąż istotnym źródłem utrzymania dla tysięcy rodzin. 90 proc. spośród nich pochodzi właśnie od emigrantów pracujących w Rosji. Tymczasem, jak podaje „Reuters”, w wyniku zapaści ekonomicznej wsparcie finansowe spadło aż o jedną trzecią. Zależność od Moskwy jest szczególnie widoczna w sektorze energetycznym. Największa państwowa spółka energetyczna, Electric Network of Armenia (ENA), należy do rosyjskiego koncernu Inter RAO. Rządzi nim Igor Sieczin, potężny oligarcha, niegdyś najbliższy współpracownik Putina, który ostatnio padł ofiarą rywalizacji kremlowskich frakcji. Inter RAO zdecydował, że w wyniku spadku wartości ormiańskiej waluty dram należy zrównoważyć straty w ENA wzrostem cen.