Osiemnastego listopada będziemy obchodzili 50. rocznicę orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich, wystosowanego na zakończenie Soboru Watykańskiego II. Historycy są zgodni co do tego, że dokument z przesłaniem „udzielamy wybaczenia i prosimy o nie” odegrał fundamentalną rolę w pojednaniu polsko-niemieckim. Stworzył nowy klimat dla dialogu społecznego, obywatelskiego, a wreszcie politycznego, który zmienił nie tylko nasze relacje z zachodnim sąsiadem, ale także Europę. W sposób pośredni wpłynął również na Kościół, gdyż z perspektywy czasu można powiedzieć, że bardzo wątpliwe jest, aby bez niego doszło do wyboru Jana Pawła II, w którym kardynałowie niemieckojęzyczni odegrali tak istotną rolę.

Z orędziem związane są biografie prymasa Polski, kard. Stefana Wyszyńskiego, bez którego zgody dokument by nie powstał, oraz dwóch kardynałów, którzy później zostali papieżami: Karola Wojtyły i Josepha Ratzingera. Pierwszy bronił dokumentu, kiedy komunistyczna propaganda w 1966 r. brutalnie go atakowała jako „akt zaprzaństwa i zdrady narodowej”. Podobną rolę odegrał kard. Ratzinger w Niemczech, odpowiadając na niewybredne ataki niemieckich nacjonalistów oraz rewizjonistów, uznających dialog z Polakami za formę wyprzedaży niemieckich interesów narodowych. Do tego grona należy dodać postać papieża Pawła VI, dyskretnie towarzyszącego przygotowaniu dokumentu oraz żywotnie zainteresowanego pojednaniem polsko-niemieckim, zarówno w wymiarze kościelnym, jak i politycznym. 


Autorem orędzia, którego sygnatariuszami było 34 polskich biskupów, był metropolita wrocławski, wówczas arcybiskup, a od 1973 r. kardynał – Bolesław Kominek. To wielka, ciągle nieodkryta postać, z pewnością jeden z najważniejszych polskich hierarchów okresu powojennego. Dobrze się więc stało, że rocznica orędzia skłoniła prezydenta Wrocławia Rafała Dutkiewicza do zaproponowania prof. Krzysztofowi Pomianowi, intelektualiście, filozofowi i historykowi oraz kustoszowi wielu znanych europejskich wystaw realizowanych przez Muzeum Europy w Brukseli, aby zorganizował ekspozycję, która spopularyzowałaby postać metropolity wrocławskiego i pokazała jego europejski wymiar. Partnerem w tym dziele jest wrocławski Ośrodek Pamięć i Przyszłość.