Złote dobrze zabezpieczone

Wiesława Dąbrowska-Macura

|

GN 21/2014

publikacja 22.05.2014 00:15

O zabezpieczaniu polskich banknotów przed fałszowaniem z Barbarą Jaroszek, zastępcą dyrektora Departamentu Emisyjno--Skarbcowego w Narodowym Banku Polskim, rozmawia Wiesława Dąbrowska-Macura.

Złote dobrze zabezpieczone nbp

Wiesława Dąbrowska-Macura: Co należy zrobić, jeśli podejrzewamy, że weszliśmy w posiadanie fałszywego banknotu?

Barbara Jaroszek: W przypadku wątpliwości co do autentyczności banknotu należy przede wszystkim spróbować porównać go z banknotem, co do którego mamy pewność, że jest autentyczny lub samodzielnie sprawdzić co najmniej kilka zabezpieczeń. Na początek można wykonać cztery proste kroki: dotknąć, popatrzeć, przechylić i sprawdzić banknot. Możemy w ten sposób sprawdzić podstawowe zabezpieczenia banknotu, takie jak: druk wypukły, podwójny znak wodny z wizerunkiem władcy oraz cyfrowym oznaczeniem nominału, nitka zabezpieczająca z oznaczeniem nominału, uzupełniający się druk obustronny w kształcie korony w owalu (recto-verso), pas opalizujący na tylnej stronie banknotu 10 i 20 zł, efekt kątowy, farba zmienna optycznie na przedniej stronie banknotu 50 i 100 zł. Wykorzystując dodatkowe narzędzia, możemy ponadto zobaczyć elementy widoczne w świetle ultrafioletowym oraz mikrodruki widoczne pod lupą. Jeśli po sprawdzeniu tych podstawowych zabezpieczeń nadal mamy wątpliwości co do autentyczności banknotu, należy poprosić o jego weryfikację w najbliższym banku.

A jeśli okaże się, że banknot jednak jest fałszywy, czy możemy starać się o jego zamianę na prawdziwy?

Niestety nie. Fałszywy banknot zostanie przekazany policji. Jego posiadacz nie ma prawa do żadnej rekompensaty.

Czy często dochodzi do fałszowania pieniędzy w Polsce?

Złoty jest walutą stosunkowo rzadko fałszowaną, o wiele rzadziej niż choćby euro. W obiegu gotówkowym znajduje się ponad 1,37 mld banknotów. Statystycznie w ciągu roku wykrywa się około 6–7 banknotów fałszywych na milion sztuk pozostających w obiegu. Na przykład w ubiegłym roku wykryto 10 076 fałszywych banknotów, a w obiegu było ich ponad 1,371 mld.

Jakie nominały są najczęściej podrabiane?

Najczęściej fałszowanym banknotem jest ten o nominale 100 zł, ale jest to także nominał najczęściej spotykany w obiegu gotówkowym – stanowi aż 60 proc. liczby wszystkich banknotów w Polsce.

Jak długo będzie trwał proces wymiany banknotów na te z nowymi zabezpieczeniami?

Zmodernizowane banknoty o nominałach 10, 20, 50 i 100 zł będą zastępowały zniszczone lub uszkodzone banknoty wycofywane z obiegu w ramach standardowych operacji zasilających banki komercyjne w gotówkę. Wszystkie obecnie używane banknoty bezterminowo pozostaną prawnym środkiem płatniczym.

Co się dzieje z wycofanymi z obiegu banknotami?

NBP stale nadzoruje poziom jakości banknotów. Te wycofywane z obiegu wskutek zniszczenia, zabrudzenia lub zużycia są niszczone i utylizowane.

Dlaczego nie zmieniono zabezpieczeń banknotu 200-złotowego?

NBP nie zdecydował się dotychczas na modernizację banknotu o nominale 200 zł, ponieważ jest to wciąż bardzo dobrze zabezpieczony banknot. Jednak prace nad jego modernizacją już się rozpoczęły i w przyszłości on także przejdzie lifting.

Czy w przypadku monet też planuje się jakieś zmiany w zabezpieczeniach?

W marcu 2014 r. do obiegu gotówkowego zostały wprowadzone monety o nominałach 1 grosz, 2 grosze i 5 groszy wykonane z innego materiału – dotychczas stosowany stop mosiądzu manganowego zastąpiono stalą powlekaną. Dzięki zmianie stopu produkcja monet o najniższych nominałach stała się dużo tańsza, bez uszczerbku na jakości i trwałości tych monet.

Co jakiś czas NBP emituje wyjątkowe monety, na przykład z okazji kanonizacji Jana Pawła II…

Oprócz monet i banknotów obiegowych NBP emituje również monety okolicznościowe, upamiętniające ważne wydarzenia, postaci i rocznice historyczne związane m.in. ze światem sztuki, kultury, nauki, przyrody i sportu. Jan Paweł II jest jedyną osobą, której wizerunek pojawił się na monetach za życia. Żaden inny Polak nie został tak uhonorowany. W sumie NBP wyemitował ponad 50 rodzajów monet z wizerunkiem papieża Polaka.

Czy takimi pieniędzmi można normalnie płacić w sklepie?

Wszystkie monety okolicznościowe emitowane przez NBP są prawnym środkiem płatniczym w Polsce. Ich siłę nabywczą określa nominał umieszczony na awersie. Jednak ze względu na szlachetność i wartość materiałów, z jakich wykonane są monety kolekcjonerskie, ich cena emisyjna jest wyższa niż widniejący na nich nominał. Poza tym niezależnie od wysokości nominału monety te mają swoją wartość kolekcjonerską, którą określa wolny rynek numizmatyczny.

Czy bywają także banknoty kolekcjonerskie?

Pierwszy polski banknot kolekcjonerski został wyemitowany przez NBP w 2006 r. Był to banknot „Jan Paweł II” o nominale 50 zł z wizerunkiem papieża Polaka oraz Prymasa Tysiąclecia, kard. Stefana Wyszyńskiego. Banknoty kolekcjonerskie, podobnie jak monety, są wykonane z myślą o kolekcjonerach. Są one emitowane z okazji ważnych wydarzeń lub też upamiętniają wybitne postaci. Banknotami kolekcjonerskimi można posługiwać się na takich samych zasadach jak banknotami obiegowymi, a więc są one prawnym środkiem płatniczym w Polsce. Warto jednak pamiętać, że numizmaty (monety i banknoty kolekcjonerskie) osiągają na rynku kolekcjonerskim wartość znacznie wyższą od nominału.

Może Pani podać kilka przykładów banknotów kolekcjonerskich?

NBP upamiętnił na banknotach kolekcjonerskich np. 90. rocznicę odzyskania niepodległości (2008 r.), 200. rocznicę urodzin Juliusza Słowackiego (2009 r.), 200. rocznicę urodzin Fryderyka Chopina (2010 r.), 100. rocznicę przyznania Nagrody Nobla Marii Curie-Skłodowskiej w dziedzinie chemii (2011 r.). W tym roku wyemitujemy pierwszy w historii Polski polimerowy banknot kolekcjonerski przedstawiający Józefa Piłsudskiego. Więcej o ekonomii na stronie www.nbp.pl. Zainteresowała cię treść artykułu? Podziel się z najbliższymi! Zaproś ich do odwiedzenia strony www.gosc.pl/Twoje_bezpieczne_finanse, gdzie zamieszczamy kolejne odcinki cyklu „Twoje bezpieczne finanse”.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.