Zakończona właśnie druga i ostatnia kadencja Václava Klausa na urzędzie prezydenta Czech była także jedną z najdłuższych po upadku komunizmu w Europie Wschodniej. Wcześniej był przez 5 lat premierem, a kolejne 5 lat marszałkiem izby poselskiej, niższej izby czeskiego parlamentu. Nie znam drugiego polityka, nie tylko w naszej części Europy, który potrafiłby w ostatnim czasie tak długo utrzymywać się w centrum życia politycznego. W czym tkwiła tajemnica jego sukcesu? W moim przekonaniu Klaus wygrywał nie tylko dlatego, że trafnie odczytywał bieżące potrzeby polityczne, ale nie bał się także formułować postulatów zadecydowanie wyprzedzających stan debaty publicznej i umiał o nie walczyć, choć często nie miał za sobą większości.

Konserwatywny liberał

Na starym dokumentalnym filmie, przedstawiającym debaty opozycjonistów w listopadzie 1989 r. w praskim teatrze Laterna Magica, widać charakterystyczną scenę. Po kilku mówcach nawołujących do budowania narodowej wspólnoty, pielęgnowania szlachetnych ideałów oraz ogólnorozwojowej miłości wszystkich do wszystkiego, głos zabiera nikomu nieznany młody ekonomista Klaus. Mówi, że należy jak najszybciej porzucić mrzonki o fasadowej jedności, zostawić na boku pseudopolityczne byty, jak Forum Obywatelskie, zamazujące istotne różnice, i tworzyć normalne partie, które będą rywalizować między sobą. Znani dysydenci z Havlem na czele, słuchali go z zakłopotaniem, a później szybko powrócili do wcześniejszych wywodów. Jednak historia przyznała Klausowi rację. W 1991 r., już jako minister w koalicyjny rządzie, dokonał podziału Forum Obywatelskiego i stworzył pierwszy liczący się w Europie Środkowej prawicowy ruch polityczny – Obywatelską Partię Demokratyczną (ODS). W 1992 r. wygrał wybory i zmienił politykę naszych południowych sąsiadów.