Mały słowniczek żony kibica

Nie znasz się na piłce nożnej a chcesz zrozumieć, co wykrzykuje Twój małżonek? Chcesz mniej więcej zrozumieć na czym polegają zasady tej gry? Specjalnie dla Ciebie opracowaliśmy nasz Mały Słowniczek. Może się on przydać także wtedy, gdy w towarzystwie kibiców nie chcesz wyjść na kompletnego laika.

Piłka wpada do bramki, czyli ktoś strzelił gola. Sądząc z miejsca piłki w siatce, to było okienko ;-) Jakub Szymczuk

Słowniczek warto wydrukować, by w razie potrzeby szybko do niego zerknąć. Dla ułatwienia poruszania się w nim pojęcia wytłumaczone w innym miejscu zostały podkreślone.

• Aut – sytuacja, gdy piłka wypada poza boczną linię boiska. Wprowadza się ją do gry rzutem z autu.
   
• Boisko – plac o rozmiarach... różnych, na którym rozgrywany jest piłkarski mecz. Powierzchnia wykorzystywana do gry ograniczona jest dwoma, zasadniczo białymi liniami bocznymi i dwoma, też białymi, liniami końcowymi w ten sposób, że tworzy ono prostokąt.  Linii tych nie należy mylić z przecinającą prostokąt boiska linią środkową (z charakterystycznym kołem na środku) ani z liniami pola karnego (dwa prostokąty wstawione jeden w drugi przy liniach końcowych z półkolem na boku większego z prostokątów.
   
• Bramka

1. Brama składająca się z trzech belek (dwóch pionowych  i jednej poziomej, czyli dwóch słupków i jednej poprzeczki ) od tyłu, z boku i z góry zabezpieczona siatką. Występuje na boisku w ilości 2. Nie służy do wchodzenia na boisko, ale jest swoistym koszem, w którym zawodnicy starają się (z lepszym lub gorszym skutkiem) umieścić kopaną przez siebie piłkę. Od tego, ile razy im się to uda zrobić, zależy wynik meczu.
2. Inne określenie gola (wymawianego różnie, od zwykłego gol – gdy strzelają go przeciwnicy po goooooooooooooooooooooooooooooooool, gdy strzelają nasi (nasi i przeciwnicy - do ustalenia).

• Bramkarz – zawodnik drużyny, który ma za zadanie rękami i nogami, i wszystkimi innymi częściami ciała nie pozwolić, by piłka wpadła do pilnowanej przez niego bramki. Uwaga!!! Pełni zupełnie inną rolę niż bramkarz na dyskotece!
   
• Buty piłkarskie – zwane niekiedy też korkami. Buty z umieszczonymi na podeszwie plastikowymi, płaskimi wypustkami. Zwane korkami (od nich nazwa typu buta) mają zapobiec zbytniemu ślizganiu się zawodników podczas poruszania się po boiskowej trawie.
   
• Centra – zobacz dośrodkowanie.
   
• Dogrywka – gdy mecz kończy się wynikiem remisowym (najczęściej) a powinno paść jakieś rozstrzygnięcie (ważne gdy stawką wygranego meczu jest awans do dalszej rundy rozgrywek), przedłuża się regulaminowy czas meczu. Do 90 minut dodaje się dwa razy po 15 minut. Stąd dogrywka może dla niektórych zawodników okazać się dogorywką.
   
• Dośrodkowanie – (inaczej centra) kopnięcie piłki z boku boiska (ze skrzydła) na środek, gdy akcja rozgrywa się blisko pola karnego przeciwnika. Gdy dzieje się tak bliżej własnej bramki, takie samo kopnięcie nazywa się rozciągnięciem gry.
   
• Drużyna – składający się z 11 zawodników zespół grających w piłkę nożną. Na boisku jednocześnie znajdują się dwie drużyny rywalizujące ze sobą o strzelenie bramki (gola). Ubrani są w jednakowe stroje z wyjątkiem bramkarza, dla podkreślenia wyższych uprawnień tego zawodnika (może w polu karnym łapać piłkę ręką).

• Faul – ma miejsce zasadniczo wtedy, gdy jeden zawodnik zrobi krzywdę drugiemu zawodnikowi przez niezgodne z przepisami zagranie. W praktyce kto komu zrobił krzywdę, rozstrzyga nie wnikliwe dochodzenie, ale szybka decyzja sędziego. Nieodwołalna, choć sprzeczna z tym, co widać na ekranie telewizora z bliska i w zwolnionym tempie.
   
• Główka – odbicie piłki głową. Czasem grozi małym wstrząsem mózgu (zbyt mocno kopnięta piłka, zderzenie z głową przeciwnika).
   
• Gol  -  określenie sytuacji, kiedy piłka wpadła do bramki, co skutkuje zmianą wyniku meczu. Drużyna, która strzeliła (zdobyła) gola zyskuje jeden punkt w zapisie wyniku. Uwaga! Okrzyk taki w ustach kibica (często w formie wykrzyknikowej goool!) nie jest w żadnym wypadku wyrazem nagłej tęsknoty za wizytą u fryzjera czy golibrody!
   
• Kalosz – obraźliwe (i jedno najłagodniejszych) określenie piłkarskiego sędziego.
   
• Koszulka – niezwykle ważne akcesorium piłkarza. Dzięki niemu (i spodenkom) wiadomo, kto gra w której z drużyn. Uwaga: bramkarze i sędziowie piłkarscy dla odróżnienia od reszty ubrani są w stroje o innych kolorach.
   
• Linia środkowa boiska - dzieli boisko na połowę naszą i waszą (do uzgodnienia), co jest ważne przy tzw spalonych.  Wielkie koło na środku tej linii wyznacza najmniejsza odległość, na którą muszą oddalić się zawodnicy od środkowego punktu, gdy przeciwnicy rozpoczynają mecze.
   
• Mecz – rozgrywka między dwoma, składającymi się z 11 zawodników drużynami, polegająca na tym, by więcej razy niż przeciwnik umieścić piłkę w bramce, czyli strzelić gola. Trwa dwa razy po 45 minut, a w razie potrzeby sędzia zarządza jeszcze dogrywkę (2 razy po 15 minut). Uwaga! Jeśli sędzia ma taki kaprys, może dołożyć do każdych 45 parę dodatkowych minut. Wybitnie wzmaga się wtedy dramaturgia meczu.
   
• Mecz ustawiony (sprzedany) – mecz, którego wynik został ustalony przed rozpoczęciem rozgrywki. W takim wypadku piłkarze zamieniają się w aktorów mających stworzyć pozory, że toczy się prawdziwa rywalizacja. Zazwyczaj  w inscenizacji tylko część zawodników  jest świadoma swojej roli aktora wyreżyserowanego spektaklu.
   
• Mur – ustawiany w pewnej odległości od piłki z zawodników drużyny broniącej się, gdy atakujący wykonują tzw. rzut wolny. Ma zapobiec łatwemu oddaniu strzału na bramkę. Niebezpieczny, gdy zawodnika tak kopnięta piłka trafi we wrażliwą część ciała.
   
• Nakładka – bardzo niebezpieczny faul, polegający na nadstawieniu nogi z wyprostowanym kolanem przeciwnikowi próbującemu kopnąć piłkę. Grozi poważnymi urazami.
   
• Napastnik – zawodnik, którego głównym zadaniem jest strzelanie bramek przeciwnikom. Zgodnie z taktyką ustawia się najdalej od własnej bramki.
   
• Obrońca – zawodnik,  którego głównym zadaniem jest zgodne z przepisami utrudnianie przeciwnikom  strzelenia bramki.

• Okienko – określenie gola strzelonego w ten sposób, że piłka wpadła do bramki w jej prawym albo lewym górnym rogu.
   
• Piłka nożna – nieco mylące określenie sportu, który właściwie powinien nazywać się Piłką nieręczną. Gra polegająca na rywalizacji między dwoma drużynami o to, kto więcej razy umieści piłkę w bramce (strzeli więcej goli). Wbrew nazwie reguły tej gry pozwalają na dotykanie piłki nie tylko nogami, ale także innymi częściami ciała. Wyjątek stanowią ręce. Uwaga: w polu karnym łapać piłkę do rąk może bramkarz. Pozostali zawodnicy łapią piłkę do rąk jedynie podczas przerw w meczu. Rękami też wprowadzają piłkę do gry (rzutem znad głowy), gdy piłka wypadnie na aut. Jest to tak zwany rzut z autu.
   
• Piłkarz  - to nie wytwórca piłek, ale zawodnik, członek drużyny piłkarskiej. Piłkarze dzielą się na bramkarzy (jest zawsze w drużynie podczas gry jeden), obrońców, pomocników i napastników.
   
• Podanie – kopnięcie piłki do kolegi z tej samej drużyny. Można też podać piłkę głową.
   
• Przewrotka – kopnięcie piłki na bramkę, gdy zawodnik stoi odwrócony do niej plecami, a po kopnięciu (w sposób mniej lub bardiej kontrolowany) przewraca się na plecy.
   
• Pole bramkowe – prostokąt wyznaczony białą linią w odległości mniej więcej 5,5 m od bramki. Służy obronie bramkarza przed stratowaniem przez innych zawodników. W  polu bramkowym bramkarz jest szczególnie chroniony, a pozostałym zawodnikom wolno mniej (np. w zderzeniu z zawodnikiem bramkarz zawsze jest niewinny).
   
• Pole karne – prostokąt wyznaczony prze białe linie w odległości 16 m od bramki, do którego, naprzeciw bramki, dołączone jest półkole, a między nim a bramką znajduje się jeszcze charakterystyczna biała kropka, tzw. punkt karny (służy do wykonywania rzutów karnych). Obszar ten wyznacza szczególne prawa zawodników. Tylko w jego obrębie bramkarz może łapać piłkę ręką. Sfaulowanie zawodnika drużyny przeciwnej w obrębie tego pola skutkuje natomiast prawie zawsze zamienianym na gola rzutem karnym. Stąd nieraz teatralne wywrotki zawodników na tym obszarze boiska.
   
• Pomocnik – zawodnik pomagający obrońcom i napastnikom, zgodnie z zasadami taktyki ustawiony zazwyczaj między jednymi a drugimi.
   
• Poprzeczka – pozioma część bramki, stojąca na dwóch słupkach.
   
• Rozciągnięcie gry (nie mylić z graniem na czas!) – element taktyki gry; podanie (kopnięciem) piłki w poprzek boiska. Manewr mający na celu pomieszanie szyków obronie przeciwnika.
   
• Rzut bramkowy (od bramki) - ma miejsce, gdy piłka zostanie przez przeciwnika wyrzucona poza końcową linię boiska. Piłkę wykopuje się (!) z linii pola bramkowego (bramkarz lub obrońca, zależy od tego, który lepiej kopie).
   
• Rzut karny – zwany jedenastką. To pozwolenie przez sędziego na swobodne oddanie strzału na bramkę (czyli kopnięcie piłki nogą) z odległości 10,92 m (12 jardów) przez zawodnika drużyny pokrzywdzonej przez faul na zawodniku, który znajdował się w polu karnym i już już miał strzelić bramkę (zdobyć gola).

• Rzut rożny – ma miejsce, gdy piłka zostanie przez zawodnika drużyny broniącej się wysłana poza końcową linię boiska. Piłkę, jak w większości rzutów w piłce nożnej, wprowadza się do gry kopnięciem. Zazwyczaj dośrodkowuje się ją na pole karne, co stwarza okazję do strzelenia bramki. Dlatego piłkarze przed wykonaniem tego elementu gry nerwowo się w polu karnym przepychają.
   
• Rzut wolny – wznowienie gry po przerwie (spowodowanej gwizdkiem sędziego reagującego na faul czy spalony), polegające na wprowadzeniu piłki do gry przez jej kopnięcie z miejsca, w którym zostało dokonane przewinienie (w sensie złamanie regulaminu gry). Gdy wykonywany jest blisko bramki, wymaga ustawienia muru przez drużynę broniącą się dla ochrony przed bezpośrednim strzałem na bramkę.
   
• Rzut z autu – wprowadzenie piłki do gry po jej wypadnięciu poza boczną linię boiska. Rzut z autu polega na wrzuceniu piłki na boisko rękami (!) znad głowy, bez odrywania stóp od ziemi (żeby piłka nie poleciała za daleko). Wykonuje go zawodnik drużyny przeciwnej do tej, której zawodnik ostatni dotknął piłki.
   
• Sędzia – człowiek, który pilnuje, by gra odbywała się zgodnie z zasadami. Skład sędziowski (widoczny na boisku) to biegający za piłkarzami i uciekający od piłki sędzia główny oraz latający przy bocznych liniach boiska z chorągiewkami dwaj sędziowie boczni. Sędzia jest kalosz, kiedy podejmuje decyzję niezgodną z opinią poszczególnych kibiców.
   
• Sędzia główny – najważniejszy spośród tych, którzy pilnują, by gra odbywała się zgodnie z zasadami. W razie potrzeby przerywa grę za pomocą gwizdka.
   
• Sędzia boczny – pomaga sędziemu głównemu w pracy. Głównie polega to na sygnalizowaniu, czy podczas gry zawodnik nie znalazł się na pozycji spalonej
   
• Spalony – sytuacja, w której sędzia główny z niezrozumiałych powodów przerywa grę, a sędzia boczny unosi w górę chorągiewkę. Ich reakcja spowodowana jest tym, że zawodnik drużyny atakującej stał na pozycji spalonej, czyli na połowie przeciwnika, między nim a bramką nie było dwóch zawodników drużyny przeciwnej. W ocenie sytuacji liczy się moment podania do niego piłki, a nie moment jej przyjęcia. Przepis służy uniknięciu sytuacji, w której zawodnicy drużyny atakującej pałętaliby się w pobliżu bramki przeciwnika czekając na długie podanie. Wymusza kombinowanie na boisku.
   
• Strzał -  kopnięcie piłki w kierunku bramki przeciwnika z zamiarem, by do bramki dotarła. Można też strzelić głową.
   
• Wślizg – sytuacja, w której zawodnik wjeżdża pod nogi zawodnika drużyny przeciwnej ślizgając się po trawie w celu wykopnięcia piłki spod nóg tegoż zawodnika. Jest czysty, jeśli udało się piłkę wykopnąć. Zamienia się w faul, gdy nogi ślizgającego się uderzają nie w piłkę, a w nogi zawodnika drużyny przeciwnej.
   
• Wynik – pojęcie określające, ile razy drużynom udało się umieścić piłkę w bramce.  Zazwyczaj wyraża się go przez dwie liczby przedzielone dwukropkiem, np. 5:0, 2:2 albo 1:3. Nie należy pytać,  kto strzelił pięć a kto zero goli, tylko zobaczyć, w jakiej kolejności wymienione są drużyny. Np. Chiny – Australia 2:3 oznacza, ze Chińczycy strzelili dwie bramki (dwa gole), a Australia 3. Zapis Argentyna – Urugwaj 1:0 oznacza, ze Argentyńczycy zdobyli jedną bramkę (gola), a Urugwajczycy nie zdobyli żadnej.
   
• Słupek – pionowa część bramki, podtrzymująca poprzeczkę.
   
• Siatka – zazwyczaj umieszczona w tyle na bramce po to, żeby nie było wątpliwości, czy piłka wpadła do bramki, czy przeleciała obok niej. Siatką nazywa się też czasem puszczenie piłki między nogami zawodnika drużyny przeciwnej.
   
• Skrzydłowy – nie ma nic wspólnego z aniołami ani ptakami. To określenie zawodnika, najczęściej pomocnika, który biega po prawej albo lewej stronie boiska (nie środkiem), czyli na skrzydle.
   
• Stoper – obrońca trzymający się zasadniczo najbliżej bramkarza własnej drużyny.
   
• Strzelec bramki (strzelec gola) - to nie snajper mający na celu zniszczenie bramki czy zastrzelenie bramkarza. To zawodnik, któremu udało się umieścić piłkę w bramce, czyli zdobyć gola.
   
• Taktyka – wbrew pozorom istnieje i na boisku nie wszystko odbywa się w myśl zasady „kupą mości panowie”. Podstawowym jej zrębem jest podział zawodników na obrońców, pomocników i napastników. Dwie pierwsze grupy dzielą się na „środkowych”, „prawych” i „lewych”.
   
• Zawodnicy – ludzie kręcący się na boisku, mający doprowadzić do tego, by piłka wpadła do bramki przeciwnika i nie dopuścić do tego, by wpadła do własnej. Dla rozróżnienia swoich od przeciwników zawodnicy tej samej drużyny ubrani są w jednakowy strój, różniący się kolorem od stroju przeciwników. Wyjątkiem są bramkarze, którzy dla odróżnienia się od reszty ubrani są w stroje innego koloru. Uwaga: jeszcze inaczej ubrani są dwaj panowie latający z chorągiewkami przy liniach i kolejny, biegający za zawodnikami a uciekający przed piłką. To są sędziowie zwani też arbitrami!
   
• Zespół - patrz drużyna