Stefana Wyszyńskiego, prymasa Polski, kalendarium życia

opracowanie Leszek Rysak

|

Prymas Wyszyński

publikacja 06.03.2012 13:28

Od 1901 do 1981 roku

1901, 3 sierpnia. W Zuzeli nad Bugiem jako drugie dziecko w rodzinie organisty Stanisława Wyszyńskiego i Julianny z Karpów urodził się Stefan Wyszyński. 5 sierpnia w kościele parafialnym św. Mikołaja w Zuzeli otrzymał sakrament chrztu św.

1910, kwiecień. Wyszyńscy przeprowadzili się do Andrzejewa nad Brokiem Małym, w powiecie Ostrów Mazowiecka. 31 października w wieku 33 lat zmarła Julianna Wyszyńska, matka.

1915 W związku z trwającymi walkami (I wojna światowa), nie mogąc dostać się do Warszawy, Stefan uczęszczał do Gimnazjum Męskiego Handlowego im. Piotra Skargi w Łomży, gdzie mieszkał na stancji u jednego z profesorów.

1918 Wyszyńscy przeprowadzili się do Wrociszewa w pow. grójeckim nad Pilicą, gdzie Stanisław został organistą, zaś Stefan wstąpił do niższego seminarium duchownego, jakim było Liceum im. Piusa X we Włocławku.

1920, maj. Stefan zdał maturę we Włocławku i we wrześniu wstąpił tam do Wyższego Seminarium Duchownego.

1924, 3 sierpnia. Stefan Wyszyński otrzymał święcenia duchowne. 5 sierpnia odprawił Mszę św. prymicyjną w kaplicy Matki Boskiej Częstochowskiej na Jasnej Górze, a 6 sierpnia prymicje w rodzinnym Andrzejewie. Od października, przez niecały rok, pracował jako wikary w katedrze włocławskiej, jednocześnie był prefektem na kursach dla dorosłych i redaktorem dziennika diecezjalnego „Słowo Kujawskie”.

1925–1929 Podjął studia na (Katolickim) Uniwersytecie Lubelskim na Wydziale Prawa Kanonicznego oraz w Sekcji Społeczno-‑Ekonomicznej Wydziału Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych.

W grudniu 1927 r. został licencjatem prawa kanonicznego, zaś w czerwcu 1929 r. na podstawie pracy „Prawa rodziny, Kościoła i Państwa do szkoły” doktorem. Otrzymał także absolutorium z ekonomii społecznej.

1929 Dzięki stypendium naukowemu ks. dr Wyszyński wyjechał w sierpniu za granicę, obserwując rozwój katolickiej nauki społecznej i zapoznawał się z formami katolickiego ruchu związkowego prowadzonego przez Akcję Katolicką w Austrii, we Włoszech, Francji, w Belgii, Holandii i Niemczech.

1930, październik. Po powrocie do Polski ks. Wyszyński został wikariuszem w Przedczu Kujawskim. Jednocześnie był sekretarzem redakcji „Ateneum Kapłańskiego”.

1931 Biskup włocławski Karol Radoński przeniósł ks. Wyszyńskiego do Włocławka, gdzie został wicekustoszem katedry, a także sekretarzem Liceum im. Piusa X, wykładowcą nauk społecznych w seminarium duchownym oraz dyrektorem Diecezjalnych Dzieł Misyjnych.

1932 Ksiądz Wyszyński został naczelnym redaktorem „Ateneum” (w latach 1932–1939) i wykładowcą w seminarium. Zaczął działać w Chrześcijańskich Związkach Zawodowych, utworzył we Włocławku Katolicki Związek Młodzieży Robotniczej, prowadził Sodalicję Mariańską Ziemian Ziemi Kujawsko-Dobrzyńskiej. Zorganizował Chrześcijański Uniwersytet Robotniczy, wybudował Dom Chrześcijańskich Związków Zawodowych. W latach 1932–1938 w kurii biskupiej włocławskiej był promotorem sprawiedliwości i obrońcą węzła małżeńskiego.

1937, 28 października. Został mianowany przez kard. Augusta Hlonda członkiem Rady Społecznej przy Prymasie Polski.1938 We włocławskiej kurii został sędzią Sądu Biskupiego (w latach 1938–1939).

1939, wrzesień. Na polecenie bp. Radońskiego wyjechał z najstarszym kursem seminarium w stronę Lublina, dotarł do Łucka, potem wrócił do Włocławka. W październiku na polecenie bp. Michała Kozala, sufragana diecezji włocławskiej, opuścił Włocławek i udał się do Grabkowa, a od listopada ukrywał się u rodziny we Wrociszewie.

1940, lipiec. Wyjechał do Kozłówki, majątku Zamoyskich, gdzie został kapelanem franciszkanek i niewidomych dzieci wysiedlonych z podwarszawskich Lasek, prowadził wykłady dla sióstr z prawa kanonicznego i etyki społecznej (nazwane przez siostry „akademią kozłowiecką”).

1941, październik. W związku z nawrotem gruźlicy płuc wyjechał na kurację do Zakopanego, gdzie na krótko aresztowali go Niemcy w przypadkowej łapance, jednak im uciekł. Od listopada zamieszkał w Żułowie, razem z franciszkankami i niewidomymi.

1942, listopad. Zgodził się zostać kierownikiem tzw. Ósemki.

1942–1944 W czerwcu 1942 r. wyjechał do Lasek, gdzie na powrót przeniósł się zakład dla ociemniałych. Obrał pseudonim „Siostra Cecylia”. Rozpoczął wykłady dla tajnego Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Ziem Zachodnich. Jednocześnie był kapelanem AK w okręgu Żoliborz-Kampinos pod pseudonimem „Radwan III”. 10 sierpnia 1943 r., na prośbę „Ósemki”, ks. Wyszyński został ich ojcem duchowym.

W sierpniu 1944 r. został kapelanem szpitala powstańczego w Laskach.

1945, 19 marca. Został rektorem seminarium we Włocławku. 15 sierpnia mianowany kanonikiem kapituły katedralnej włocławskiej.

1946, 4 marca. Ksiądz Wyszyński mianowany został przez papieża Piusa XII ordynariuszem lubelskim. 12 maja na Jasnej Górze wyświęcony na biskupa. 26 maja odbył się uroczysty ingres do katedry lubelskiej. Z mocy urzędu (jako biskup lubelski) został Wielkim Kanclerzem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.1948, 22 października. Zmarł prymas August Hlond – 12 listopada papież Pius XII mianował biskupa lubelskiego metropolitą gnieźnieńskim i warszawskim, a tym samym prymasem Polski.1949, 2 lutego. Prymas Wyszyński odbył ingres do katedry gnieźnieńskiej, 6 lutego do katedry warszawskiej.

1950, 14 kwietnia. Pod jego patronatem podpisano „Porozumienie” między episkopatem a komunistycznym rządem.

1951, kwiecień. Otrzymał dekret, w którym Ojciec Święty udzielił prymasowi Polski abp. Stefanowi Wyszyńskiemu specjalnych pełnomocnictw w kierowaniu Kościołem w Polsce.1952, 29 listopada. Pius XII wyniósł abp. Wyszyńskiego do godności kardynalskiej.

1953, 8 maja. Prymas doprowadził do uchwalenia przez episkopat „Memoriału do Bolesława Bieruta w sprawie dekretu o obsadzaniu stanowisk kościelnych z 9 lutego 1953 roku” (przeszedł do historii pod nazwą Non possumus). 4 czerwca w Warszawie podczas procesji Bożego Ciała poinformował wiernych o memoriale „Non possumus”: „należy oddać co jest Cezara Cezarowi, a co Bożego Bogu. Ale gdy Cezar siada na ołtarzu, to my mówimy krótko – nie wolno”. Późnym wieczorem 25 września w pałacu prymasowskim, przy ul. Miodowej 17, został, na mocy decyzji rządu PRL z 24 września o zakazie dalszego pełnienia wszystkich dotychczasowych funkcji kościelnych, bezprawnie pozbawiony wolności; 26 września uwięziono go w klasztorze kapucynów w Rywałdzie Szlacheckim; wieczorem 12 października został przewieziony do Stoczka Klasztornego koło Lidzbarka Warmińskiego. 8 grudnia prymas dokonał Aktu Osobistego Oddania się Matce Najświętszej.

1954, 6 października. Został przewieziony do klasztoru franciszkanów w Prudniku Śląskim.

1955, 29 października. Trafił do klasztoru sióstr nazaretanek w Komańczy w Bieszczadach, z prawem poruszania się po okolicy.

1956, 16 maja. Napisał tekst Jasnogórskich Ślubów Narodu Polskiego, które złożone zostały 26 sierpnia na Jasnej Górze; 28 października powrócił do swej rezydencji przy ul. Miodowej.

1957, 3 maja. Na Jasnej Górze prymas Polski rozpoczął Wielką Nowennę Tysiąclecia (1957–1966) oraz erygował Instytut Prymasowski Ślubów Narodu; w maju i czerwcu gościł w Rzymie u Piusa XII, odebrał czekający nań kapelusz kardynalski.1960, 9 czerwca. Prymas konsekrował odbudowaną po zniszczeniach wojennych archikatedrę św. Jana w Warszawie.

1965, 18 listopada. Wraz z episkopatem wystosował do biskupów niemieckich „Orędzie”, zapraszając na obchody Milenium Chrztu Polski. W sumie episkopat wystosował 56 listów do episkopatów krajów reprezentowanych w Rzymie podczas kończącego się soboru. 1966 Rok Milenijny. 3 maja kard. Wyszyński celebrował w Gnieźnie, jako prymas i legat papieski, główne uroczystości Milenium Chrztu Polski.

1968 20 marca i 3 maja wydał wraz z episkopatem oświadczenia o wydarzeniach marcowych, krytykując bicie młodzieży akademickiej przez milicję we wszystkich większych ośrodkach naukowych w Polsce.

1970, 25 grudnia. Wygłosił kazanie-apel w sprawie wypadków grudniowych, potępiając gwałt na robotnikach Wybrzeża.1974, styczeń. Wygłosił pierwszy cykl Kazań Świętokrzyskich. Ufundował kielich – pomnik Powstania Warszawskiego (obecnie w kaplicy w Muzeum PW w Warszawie).1976, 19 lipca. Prymas Wyszyński wystosował list do I sekretarza KC PZPR Gierka, w którym wstawił się za robotnikami strajkującymi w czerwcu. W październiku papież Paweł VI poprosił Stefana Wyszyńskiego, mimo ukończenia 75 lat, o dalsze pełnienie funkcji kościelnych.

1977, 8 maja. Podczas uroczystości ku czci św. Stanisława w Krakowie prymas Polski w homilii podkreślił konieczność poszanowania przez państwo praw obywatelskich. 1978, sierpień (po śmierci papieża Pawła VI) i październik (po śmierci Jana Pawła I). Uczestniczył w Rzymie w konklawe, 22 października wziął udział w inauguracji pontyfikatu Ojca Świętego Jana Pawła II.

1979, 2–10 czerwca. Towarzyszy Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II w pierwszej pielgrzymce do ojczyzny; 24 grudnia ujawnił w wobec stołecznych kapłanów, że prowadzi codzienne zapiski Pro memoria, liczące dotąd 30 tomów.1980, 17 i 26 sierpnia. Wygłosił kazania odnoszące się do strajków na Wybrzeżu. 10 listopada po zarejestrowaniu przez Sąd Najwyższy NSZZ „Solidarność” prymas Wyszyński spotkał się z L. Wałęsą i innymi przywódcami związku.

1981 Mimo słabnącego zdrowia zaangażował się osobiście w powołanie „Solidarności” Rolników Indywidualnych. Zmarł 28 maja, po długotrwałej chorobie, w wyniku nowotworu, w uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego. Pogrzeb odbył się 31 maja w Warszawie. Spoczął w kaplicy w archikatedrze św. Jana na warszawskiej Starówce.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.