publikacja 16.02.2023 00:00
Biczownicy z obnażonymi plecami i w charakterystycznych spiczastych kapturach na głowach wchodzą do bazyliki. Jeden z nich, przepasany łańcuchem, niesie krzyż, naśladując Chrystusa.
José Jiménez Aranda
Pokutnicy w dolnym kościele bazyliki w Asyżu
olej na płótnie, 1874
Muzeum Prado, Madryt
Ten imponujący precyzją wykonania obraz José Jiméneza Arandy został namalowany w Asyżu, podczas siedmioletniego pobytu artysty we Włoszech. Nie jest jednak ilustracją sceny, którą autor dzieła zobaczył. Stroje widocznych na obrazie świeckich arystokratów jednoznacznie wskazują na XVIII wiek, czasy o sto lat wcześniejsze. Co więcej, takie wydarzenie być może nigdy nie miało miejsca w bazylice w Asyżu. Jiménez Aranda, odtwarzając bardzo realistycznie wnętrze tego kościoła, „zaludnił” je postaciami charakterystycznymi dla wielkopostnych praktyk hiszpańskich, które łatwiej byłoby napotkać w południowej Italii – w Neapolu czy na Sycylii – niż w Asyżu. Artysta wyraźnie inspirował się obrazami wielkiego hiszpańskiego malarza Francisca de Goi y Lucientes, które tuż przed wyjazdem do Włoch podziwiał w Madrycie.
Pochodzący z Sewilli José Jiménez Aranda (1837–1903) stał się w późniejszym czasie niezwykle popularnym i cenionym artystą, nagradzanym na międzynarodowych konkursach. Po jego śmierci jednak, w czasach, kiedy doceniano tylko awangardę, twórczość malarza popadła w zapomnienie.
„Pokutnicy w dolnym kościele bazyliki w Asyżu” ilustrują zwyczaje, które już zanikały, kiedy powstał obraz. Autor zadbał więc o pewien przekaz edukacyjny. Ciała biczowników nie są poranione, a dwaj z nich, widoczni z prawej strony, witają się serdecznie z jakimś arystokratą. Artysta wyraźnie sugeruje, że pokutnicy również są arystokratami, a ich pokutne praktyki, choć hołdują tradycji, nie są częścią pobożności średniowiecznej, lecz nowożytnej, obrazującej już mentalność bliską współczesnej.
Leszek Śliwa
To dla nas sygnał, że cenisz rzetelne dziennikarstwo jakościowe. Czytaj, oglądaj i słuchaj nas bez ograniczeń.